Algemene info
'Het groene hart van Italië' werd lange tijd ondergewaardeerd als het kleinere zusje van Toscana. Het kenmerkende Toscaanse landschap glooit in het westen probleemloos over in Umbria. De afwisselende natuur biedt in het oosten de grimmige Apennijnen met uitgestrekte bossen van steeneiken en nauwe kloven. En de indrukwekkende Piano Grande temidden van de Monti Sibillini.

Lago Trasimeno
Aan de modderige oevers van het Lago Trasimeno lokte ooit Hannibal de Romeinen in een hinderlaag. Langs het met rietkragen omzoomde meer vind je zandstranden, campings en zeker als je meer de heuvels intrekt een enkele Nederlander, dit in tegenstelling tot de campings aan het meer zelf.

De steden
De Umbrische steden, ontsnapt aan de voortschrijdende vooruitgang, bezitten fantastische kunstschatten. Aangezien iedereen naar Firenze trekt, kun je van de gelegenheid gebruik maken om bijvoorbeeld Perugia, Assisi, Orvieto, Spoleto, Todi, Gubbio, Norcia of het Lago di Trasimeno te bezoeken.
Het Isola Maggiore, een van de drie eilanden in het meer, is zeker een bezoekje waard. Met een bootje vanuit Castiglione del Lago kom je aan in een pittoresk 14e eeuws vissersplaatsje. Van hieruit kun je een wandeling maken langs het water, onder pijnbomen door naar de Romaanse kerk San Salvatore en de 18e eeuwse villa van de familie Guglielmi. Het vervallen huis en de familiekapel vormen een geweldig decor. De laatste sporen van bewoning maken veel indruk. Als je geluk hebt is de toezichthoudster aanwezig en kun je achter haar aan het huis inlopen. De concertzaal is versierd met donkere houten lambrizeringen en bevat nog het originele textielbehang, dat in perfecte staat verkeert. Als pièce de résistance staat er in het midden van de ruimte een grand piano. Ook de half vervallen familiekapel vormt een geweldig surrealistisch decor.

Assisi
Assisi is verbonden met zijn beroemdste inwoner, de heilige Franciscus. Zijn leven en ideologieën hebben deze stad op terrassen tegen de hellingen van Monte Subasio omgevormd tot een monumentale schrijn. Onder de stad ligt de basiliek van Santa Maria degli Angeli, waarvan de bouw in 1569 begon om locaties waar Franciscus leefde en stierf in op te nemen. De grote dom vormt een verbijsterend contrast met de kapel van de Porziuncola, waar de Franciscanenorde in 1206 werd gesticht; met de eenvoudige cel (Transitokapel) waar de heilige op 3 oktober 1226 stierf.

Aan een kant van de stad kun je te voet naar de basiliek van San Francesco klimmen, die bestaat uit een crypte en twee kerken boven elkaar. In de architectuur wordt de Umbrisch-Romaanse stijl verenigd met de op de Fransen geïnspireerde gotiek. De bouw van het complex duurde meer dan een eeuw en werd in 1228 begonnen onder leiding van broeder Elia, die ook voor de fresco's opdracht gaf. In de onderste kerk worden werken van Giotto en zijn assistenten afgewisseld met schilderingen van Cimabue, Pietro Lorenzetti en Simone Martini. Net als Cimabue en Giotto werkte de anonieme 'Meester van Isaaco' in de andere kerk. Samen brachten ze een wonderbaarlijke hoeveelheid decoratieve afbeeldingen voort, die wel worden beschreven als het begin van de geschiedenis van westerse schilderkunst.

De hoofdstraat loopt van de San Francesco langs het Piazza del Comune omhoog, waar de tempel van Minerva staat (1e eeuw v.C., een van de best bewaarde monumenten uit de klassieke oudheid), voor je bij de kathedraal van San Rufino komt, een 13e-eeuws Romaans meesterwerk. Meer naar beneden leidt een netwerk van nauwe straatjes naar de gotische basiliek van Santa Chiara, waar het stoffelijk overschot van de heilige sinds 1260 rust.

Eremo delle Carceri
Het plattelandsklooster werd gebouwd in de 14e en 15e eeuw; op de plaatsen waar Franciscus en zijn volgelingen zich afsloten in gebed. Als je vroeg in de ochtend komt, vind je er nog steeds stilte en uitzicht op het steeneikenbos rondom en buiten de stad. Loop de trappen af en ga door nauwe doorgangen en deuren om de kelder te bezoeken waar de heilige rustte, en de steen waar hij op zat te mediteren, de steeneik waarin de vogels geluisterd zouden hebben naar zijn preek en een stroom die opdroogde, zodat het geluid de broeders niet zou storen. In het park lopen genummerde paden naar de schuilplaatsen waar religieuze ijveraars zich eeuwenlang terugtrokken.

Spello
Meer dan in andere Umbrische plaatsen is in het oude stadhuis van Hispellum belangrijk bewijs bewaard gebleven dat de Romeinen hier zijn geweest omdat hun bouwwerken in de Middeleeuwen opnieuw zijn gebruikt. De zuidelijke Consolarepoort met drie bogen uit de 1e eeuw v.C. werd geïntegreerd in de 14e-eeuwse ringmuren; een vierkante toren in de buurt is gekroond met een olijfboom. De Venerepoort in het westen is nu omsloten door twee Romaanse torens. Ertussen staat de boog van de Ubricapoort, geflankeerd door muren van Subasiosteen uit de tijd van Augustus. Verderop kun je langs de Via Flaminia de overblijfselen van het amfitheater zien.

Foligno
Foligno is een van de weinige oude centra op vlakke grond in Umbria. De positie en een nijverheidstraditie die teruggaat tot de 14e eeuw, hebben het gemaakt tot een handels- en industriestad. Economische ontwikkeling, bombardementen en aardbevingen (de laatste in 1997) hebben sporen uit het verleden uitgewist, hoewel de Duomo met zijn witrood gestreepte stenen en het Palazzo Trinci intact zijn gebleven De eerste heeft zijn fraaie zij-ingang (1201); het interieur is verbouwd in neoklassieke stijl door Giuseppe Piermarini van Foligno, de keizerlijke architect in Milaan tussen 1779 en 1796. Het Palazzo Trinci is een van de interessantste laatgotische residenties in Midden-Italië. De frescocycli vormen een encyclopedie van humanistische cultuur uit het begin van de 15e eeuw.